Stopaj Nedir?

Stopaj, kelime anlamıyla vergi kesintisi demektir. İşletmeler, yaptırdıkları işler veya aldıkları hizmetler karşılığında ödeme yaparken, ödeme yapılan kişi adına devlete vergi kesintisi yapar.

Bu kesinti, aslında işi yapan veya hizmeti veren kişinin gelir vergisidir. Çünkü yapılan ödeme, karşı tarafın kazancı olarak kabul edilir. Bu nedenle işletme, ödeme sırasında belirlenen oran kadar stopaj keserek, kalan tutarı hizmet sağlayıcısına veya işi yapana öder.

İşletmeler, devlet adına kestikleri bu vergiyi belirli bir süre içinde vergi dairesine bildirmek ve ödemekle yükümlüdür. Bu bildirimin yapıldığı vergi beyannamesine ise "Muhtasar Beyanname" denir.

Stopaj Uygulanan Başlıca Ödemeler:

1. Ücret Stopajı: İşverenler, çalışanlarına ödedikleri maaşlardan gelir vergisini keserek beyan eder.
2. Kira Stopajı: Şirketler, kiraladıkları işyerleri için kira bedeli üzerinden kiralayana yapacakları ödemeden vergi kesintisi hesaplayarak devlete öder. Kalan tutarı kiralayana öder.
3. Serbest Meslek Stopajı: Serbest meslek erbaplarına (Avukatlar, Mimarlar, Mali Müşavirler gibi) yapılan ödemeler üzerinden belirli bir oran kesilir.
4. Kar Payı (Temettü) Stopajı: Şirketlerin ortaklarına dağıttıkları kâr payları üzerinden stopaj kesilir.

Stopaj Nasıl Hesaplanır?

Formül:
Stopaj (vergi kesintisi) Tutarı = Brüt Tutar x Stopaj Oranı

Stopaj oranı ödeme türüne göre değişiklik gösterir. Örneğin:

• Serbest meslek ödemelerinde %20,
• Kira stopajında %20,
• İşçi ücretlerinden gelir vergisi dilimlerine göre %15 - %40 arası değişebilir.

Örnek Hesaplamalar:

1. Kira Stopajı Hesaplama (İşyeri Kiraları İçin)

Örnek:
Bir şirket, iş yeri kirası olarak ev sahibine 10.000 TL ödeme yapacaktır. Kira stopaj oranı %20 olduğuna göre:

• Stopaj Tutarı = 10.000 TL × 0,20 = 2.000 TL
• Ev  veya işyeri sahibine ödenecek net kira: 10.000 TL - 2.000 TL = 8.000 TL
• Şirket, 2.000 TL'yi vergi dairesine stopaj olarak yatıracaktır.

2. Serbest Meslek Stopajı Hesaplama

Örnek:
Bir danışmana brüt 5.000 TL ödeme yapılacak. Stopaj oranı %20:

• Stopaj Tutarı = 5.000 TL × 0,20 = 1.000 TL
• Danışmana ödenecek net tutar: 5.000 TL - 1.000 TL = 4.000 TL
• 1.000 TL stopaj olarak vergi dairesine yatırılacaktır.

3. Ücret Stopajı (Gelir Vergisi ve SGK Kesintileri ile)

Örnek:
Brüt maaşı 30.000 TL olan bir çalışan için hesaplama:

1. Gelir Vergisi Matrahı: Brüt ücret - SGK işçi payı (%14) - İşsizlik primi (%1)
   • Matrah = 30.000 - (30.000 × 0,14) - (30.000 × 0,01) = 30.000 - 4.500 - 300 = 25.200 TL
2. Gelir Vergisi (İlk Dilim %15, 70.000 TL’ye kadar)
   • 25.200 × 0,15 = 3.780 TL stopaj olarak kesilir.
3. Damga Vergisi: 30.000 × 0,00759 = 227,70 TL
4. Net Maaş = 30.000 - (SGK + İşsizlik + Gelir Vergisi + Damga Vergisi)
   • Net = 30.000 - (4.500 + 300 + 3.780 + 227,70) = 21.192,30 TL

İşverenin toplam maliyeti:

• İşveren SGK (%15,5) ve İşveren İşsizlik Primi (%2) öder.
• İşveren Maliyeti = 30.000 + (30.000 × 0,155) + (30.000 × 0,02) = 30.000 + 4.650 + 600 = 35.250 TL

Özetle:

• Kira stopajı: Brüt kira × %20
• Serbest meslek stopajı: Brüt ödeme × %20
• Ücret stopajı: Gelir vergisi dilimlerine göre hesaplanır.